การเจาะน้ำตาลหลังอดอาหาร8ชั่วโมง [Fasting Blood Sugar : FBS]

การตรวจสุขภาพเพื่อทำประกันชีวิต หรือ ประกันสุขภาพ ในบางกรณีมีการเจาะเลือด เพื่อตรวจวัดค่าบางอย่าง อาจต้องอดอาหารเป็นเวลา 8hr แต่ดื่มน้ำเปล่าได้ ส่วนใหญ่จะเป็นการตรวจน้ำตาล และไขมันในกระแสเลือด

การตรวจน้ำตาลในกระแสเลือดหลังอดอาหาร 8 ชั่วโมง Fasting Blood Sugar(FBS)

• เพื่อตรวจ และวินิจฉัย ปัจจัยเสี่ยงเป็นเบาหวาน
• เพื่อใช้ติดตามระดับน้ำตาลในเลือด เพื่อประเมินผลการรักษา
• ตรวจป้องกันระดับน้ำตาลในเลือดสูง [hyperglycemia] หรือระดับน้ำตาลในเลือดต่ำ [hypoglycemia] เกินไปในผู้ป่วยเบาหวาน

น้ำตาลในเลือดมาจาก …

• อาหารที่กิน แป้ง โปรตีน ไขมัน พวกแป้งจะถูกดูดซึมได้เร็วและทำให้น้ำตาลในเลือดสูงอย่างรวดเร็ว ข้าวขาวดูดซึมเร็วกว่าข้าวกล้องที่มีกากใย
• ปกติร่างกายจะเก็บน้ำตาลในรูป glycogen เมื่อน้ำตาลในเลือดต่ำลง ร่างกายจะเอา glycogen มาเปลี่ยนเป็นน้ำตาล
• จากการสร้างน้ำตาลขึ้นเองจากตับและไต

น้ำตาลกลูโคส (glucose) เป็นแหล่งพลังงานแรกที่ร่างกายนำไปใช้ โดยมีฮอร์โมน อินซูลิน Insulin ที่สร้างจากตับอ่อน เป็นตัวนำน้ำตาลเข้าเซลล์ไปให้ร่างกายใช้เป็นพลังงาน

หากร่างกายขาดฮอร์โมนอินซูลิน เช่นในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่หนึ่ง หรือมีภาวะดื้อต่ออินซูลิน (insulin resistance) ในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่สอง จะทำให้น้ำตาลอยู่ในกระแสเลือด ไม่สามารถนำไปให้อวัยวะต่างๆในร่างกายใช้ได้

การมีระดับน้ำตาลในกระแสเลือดสูงเป็นเวลานาน ส่งผลต่อโรคแทรกซ้อนตามอวัยวะต่างๆ เช่น ตาเสื่อม ไตเสื่อม โรคหลอดเลือดหัวใจ และระบบประสาทเสื่อมตามมา

การเจาะเลือดตรวจ FBS บ่อยแค่ไหนขึ้นกับวัตถุประสงค์ของการเจาะ

• มีอาการของน้ำตาลในเลือดต่ำ หรือน้ำตาลในเลือดสูงะเจาะเลือดขณะนั้น หรือนัดอดอาหารมาเจาะ
• กลุ่มที่เสี่ยงเจาะทุกปี หากผลเลือดปกติหรือต่ำกว่า 100 มก%จะนัดเจาะทุก 3 ปี
• กลุ่มเสี่ยงเจาะเลือดทุกปี

สาเหตุของน้ำตาลต่ำ

• ยารักษาเบาหวานโดยเฉพาะผู้สูงอายุ และผู้ที่มีโรคไตเสื่อม
• เนื้องอกที่ตับอ่อนที่เรียกว่า Insulinoma ตัวเนื้องอกจะสร้างฮอร์โมนอินซูลินิ
• ต่อมไทรอยด์ทำงานน้อยเกินไป Hypothyroidism
• ต่อมไทรอยด์ทำงานมากเกินไป Hyperthyroid
• ผู้มีโรคตับ โรคไต โรคหัวใจ หรือติดเชื้ออย่างรุนแรงอาจทำให้น้ำตาลต่ำ
• จากการฉีดอินซูลิน ซึ่งอาจจะเกิดจากปัจจัยอย่างเดียวหรือหลายปัจจัยร่วมกัน ฉีดยาผิดเวลา ฉีดยาผิดขนาด ไม่รับประทานอาหาร / รับประทานอาหารน้อยไป / ออกกำลังมากไป / กำลังมีโรคแทรกซ้อน
• สำหรับผู้ที่อดอาหารหรือรับประทานอาหารไม่ได้โดยเฉพาะผู้ที่ดื่มสุราเป็นโรคตับแข็ง

ผู้ที่มีอาการน้ำตาลต่ำและยังรู้สึกตัวให้ดื่มน้ำผลไม้ นม พออาการบรรเทาแล้วก็รับประทานอาหาร สำหรับผู้ที่มีน้ำตาลต่ำบ่อยให้พกลูกอมติดตัว เมื่อเกิดอาการน้ำตาลต่ำก็อมลูกอม โดยเฉพาะผู้ที่ต้องเดินทางนานๆ

ผู้ที่ไม่รู้สึกตัวกลืนอาหารเองไม่ได้ห้ามป้อนน้ำหวานเพราะอาจสำลัก รีบส่งโรงพยาบาลใกล้บ้าน