เช็คเด้ง สามารถทำอย่างไรได้บ้าง

เช็คเด้ง สามารถทำอย่างไรได้บ้าง

ต้นปี เพื่อนของเพื่อน ทำธุรกิจและบอกเงินหมุนไม่ทัน แล้วมาขอแลกเช็ค 220,000 บาท
โดยนำเช็คของลูกหนี้ของเขานำมาแลก เช็คระยะเวลา 30 วัน และตกลงหักเงินค่าแลก ร้อยละ 5% ต่อเดือน

เมื่อถึงเวลาเข้าเช็ค ธนาคารปฎิเสธการจ่ายเงิน ผมจึงได้แจ้งคนที่เอาเช็คมาแลกว่าเช็คเด้ง
เขาจึงเช็นเช็คเขาเองใบใหม่ให้อีก 1 ใบ แทนใบที่เด้ง
แต่เขาขอว่าอย่าเพิ่งเอาเข้า เดี๋ยวเด้งอีก
แต่เขาจะส่งดอกเบี้ย ร้อยละ 5% ต่อเดือน

เขาก็ส่งให้ 3 เดือนแล้วก็ไม่ส่งอีกเลย และตอนนี้เช็คที่เอามาแทนใกล้หมดอายุไม่สามารถใช้ขึ้นเงินได้แล้วด้วย

อยากทราบว่าสามารถ แจ้งความ ฟ้องเป็นคดีแพ่ง คดีอาญาได้ไหมครับ หรือสามารถทำวิธีไหนได้อีกบ้าง

ตอบ
เอาผิดในเช็คใบแรกในทางอาญาได้เท่านั้น กับผู้สั่งจ่ายหรือผู้ที่สลักหลังเท่านั้น ไม่ใช่เอาผิดในทางอาญากับคนที่เอาเช็คมาแลก
การออกเช็คใบที่สองเพื่อชำระหนี้เช็คใบแรกที่มีมูลหนี้มาจากการแลกเช็คต่อกัน ดังนั้นเมื่อเช็คใบที่สองเด้ง จขกท จะเอาผิดในทางอาญากับเช็คใบที่สองไม่ได้ เพราะ ไม่ใช่กรณีการชำระหนี้ที่บังคับได้ตามกฎหมาย

เป็นคดีแพ่งครับ ไม่ใช่คดีอาญา เพราะการแลกเช็คถือว่าไม่มีมูลหนี้ต่อกัน
1.ถ้าจะเอาผิดในคดีอาญา ก็ต้องแสดงให้ศาลเห็นได้ว่าเป็นเช็คที่มีเจตนาจะให้ไปเบิกเงินกันจริงๆ
2.ฟ้องคดีแพ่งในมูลหนี้ตามตั๋วแลกเงิน

เรื่องนี้ผมเคยอ่านเจอฎีกากรณีแลกเช็คแล้วเช็คเด้ง กลายเป็นความผิดทางอาญาได้ครับ เพราะอะไร

นาย ก ออกเช็คชำระค่าซื้อสินค้าให้นาย ข โดยกำหนดวันที่ตามเช็คล่วงหน้า 1 เดือน (เครดิต) จำนวน 500,000 บาท(สมมุติ)
นาย ข ต้องการใช้เงิน นาย ข จึงเอาเช็คที่นาย ก สั่งจ่ายไปแลกเงินสดกับนาย ค เป็นจำนวน 480,000 บาท

เมื่อครบกำหนดตามเช็ค นาย ค เอาเช็คไปขึ้นเงิน ปรากฎว่าเช็คเด้ง
นาย ค ย่อมเอาผิดในทางอาญากับ นาย ก ได้ เพราะมูลหนี้ระหว่างนาย ก กับ นาย ข บังคับได้ตามกฎหมาย เพราะไม่ว่า นาย ค หรือ นาย ข จะเอาเช็คไปขึ้นเงินก็ตาม นาย ก ก็ยังต้องรับผิดตามเช็คอยู่ดี
ดังนั้นกรณีนี้ เป็นคดีอาญา

ส่วนกรณีถ้าหากว่า นาย ข ออกเช็คเองเลย และ แลกเช็คกับ นาย ค จำนวน ๕ แสนบาท
เมื่อครบกำหนด นาย ค เอาเช็คไปเข้า ธ. ปรากฎว่าเช็คเด้ง กรณีเช่นนี้ไม่ถือว่าเป็นความผิดใทงอาญาครับ เพราะการแลกเช็คถือว่าไม่มีมูลหนี้ที่บังคับได้ตามกฎหมาย ดังนั้นจึงเป็นคดีแพ่งในเรื่องตั๋วเงินเท่านั้น