การรักษาฝ้า

การรักษาฝ้า

ฝ้าเป็นปัญหาทางผิวหนังที่พบได้บ่อย ถึงแม้ว่าจะไม่มีอันตรายต่อร่างกายแต่พบว่ามีผลต่อบุคลิกภาพและสุขภาพจิตอย่างมาก
ฝ้า มีลักษณะเป็นปื้นสีน้ำตาลอ่อนหรือสีน้ำตาลเข้ม เกิดจากการเพิ่มจำนวนของเม็ดสี (melanin) ที่ผิวหนังซึ่งถูกกระตุ้นด้วยรังสี UV จากแสงแดด ฝ้ามักพบที่แก้ม หน้าผาก จมูก เหนือริมฝีปาก คาง นอกจากนี้อาจพบได้ที่คอ และแขนด้านนอก มักเป็น 2 ข้างเท่าๆกัน พบในผู้หญิงมากกว่าผู้ชายโดยเฉพาะในระหว่างตั้งครรภ์ และในวัย 30-40 ปีขึ้นไป

ชนิดของฝ้า
1. ฝ้าชนิดตื้น มีลักษณะเป็นปื้นสีน้ำตาล ขอบเขตชัดเจน เซลล์เม็ดสีอยู่ในชั้นหนังกำพร้า รักษาง่ายที่สุด
2. ฝ้าชนิดลึก มีลักษณะเป็นปื้นสีเทาผสมน้ำเงินอ่อนๆ ขอบเขตไม่ชัดเจน เซลล์เม็ดสีอยู่ในชั้นหนังแท้ รักษายากที่สุด
3. ชนิดผสม คือมีทั้งชนิดตื้นและลึกผสมกัน
4. ชนิดที่ไม่ชัดเจนว่าเป็นแบบใดแน่ มักพบในผู้ที่มีผิวคล้ำมาก

สาเหตุของฝ้า
1. พันธุกรรม
2. แสงแดด และความร้อน
3. การตั้งครรภ์
4. การใช้ยาคุมกำเนิด
5. เครื่องสำอางค์บางชนิด
6. การใช้ยาบางชนิด เช่น กลุ่ม Tetracycline แล้วทำปฏิกิริยากับแสงแดด

การรักษาฝ้า
การรักษามักจะใช้เวลาในการรักษานานและสามารถกลับมาเป็นใหม่ได้ง่าย ดังนั้นผู้รับการรักษาจึงต้องมีวินัยในการรักษาอย่างเคร่งครัด
1. การป้องกันไม่ให้ฝ้าเป็นมากขึ้น โดยหลีกเลี่ยงปัจจัยที่กระตุ้นให้เกิดฝ้า เช่น แสงแดด ยาคุมกำเนิด และควรใช้ครีมกันแดดทุกวันให้เป็นนิสัย
2. การทำให้ให้ฝ้าจางลงด้วยสารที่ทำให้ผิวขาว (whitening agents) ได้แก่
- Hydroquinone 2-4% แพทย์มักใช้เป็นยาหลักในการรักษาฝ้า สารนี้ยับยั้งการสร้างเม็ดสีเมลานิน และได้ผลดีในฝ้าชนิดตื้น แต่การใช้ยาที่มีความเข้มข้นสูงเกินไปหรือนานเกินไป มีโอกาสเกิดผลข้างเคียงได้
- Tretinoin ทำให้ฝ้าจางลงได้แต่ต้องใช้เวลารักษานาน 6 เดือนขึ้นไป ยานี้มีฤทธิ์การระคายเคืองสูง ต้องใช้ควบคู่กับครีมกันแดดที่มีคุณภาพดี SPF>30 ขึ้นไป
- Azelaic acid มีฤทธิ์ยับยั้งการสร้างเมลานินเช่นกัน ผลการรักษาใกล้เคียงกับ Hydroquinone
- Whitening agent อื่นๆ เช่น Licorice, Arbutin, Vitamin C, Kojic acid ฯลฯ
3. วิธีการรักษาเสริมอื่นๆ เช่น การลอกฝ้าด้วยสารเคมี (Chemical peeling), การลอกฝ้าด้วยเลเซอร์ (Laser resurfacing), Iontophoresis
4. การติดตามผลการรักษา เมื่อใช้ยาไปแล้วนาน 3-6 เดือน ไม่ว่าจะได้ผลมากน้อยเพียงใดควรค่อยๆหยุดยาลงและให้เลี่ยงแสงแดดร่วมกับใช้ ครีมกันแดดเป็นประจำตลอดไปเพื่อป้องกันไม่ให้ฝ้ากลับมาเป็นซ้ำอีก