ซื้อขายที่ดินต้องได้รับความยินยอมจากคู่สมรส

คนแต่งงานแล้ว ถ้าจะซื้อขายที่ดิน จะต้องมีหนังสือให้ความยินยอมของคู่สมรส ในการทำนิติกรรมนั้น
การปลอมลายมือชื่อของอีกฝ่ายเป็นวิธีหนึ่งที่ใช้กัน
ปัญหาที่ตามมา คือ คนนอกที่เข้าไปทำนิติกรรมด้วย จะเป็น อย่างไร?

แม้กฎหมายจะบอกว่า สัญญาที่ทำไปโดยขาดความยินยอมแบบนี้
จะไม่สมบูรณ์และเพิกถอนได้ แต่ก็มีข้อยกเว้นคุ้มครองคนนอกด้วยว่า
ถ้าหากคนนอกสุจริตและได้เสียค่าตอบแทน

แม้จะถือว่าสัญญาไม่สมบูรณ์และถูกเพิกถอนได้ แต่กฎหมายก็ยังคุ้มครองคนนอก ถ้าแสดงได้ว่า คนนอกสุจริตและเสียค่าตอบแทน
ซึ่งต้องเข้าทั้งสองเงื่อนไข
ต้องสุจริตด้วย คือ ไม่ได้รู้เรื่องอะไรที่มีการปลอมลายมือชื่อนั่นเลย
และต้องเสียค่าตอบแทน คือ มีการจ่ายเงินจ่ายทองกัน

ดังนั้น แม้จะฟังว่าสุจริตนะ แต่ได้ที่ดินมาเพราะเขา "ยกให้โดยเสน่หา" แบบนี้ถือว่า สุจริตแต่ไม่มีค่าตอบแทน คนนอกจะไม่ได้รับความคุ้มครอง
เรื่องนี้ หลังจากสืบพยานกันหมดแล้ว ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า
คนซื้อที่เป็นคนนอกนี่ ไม่รู้อะไรด้วยเลย เรื่องที่สามีปลอมลายมือชื่อภริยา
เท่ากับคนนอกสุจริต และเมื่อเสียค่าตอบแทน
กฎหมายคุ้มครองคนนอก ภริยาจะเพิกถอนสัญญานี้ไม่ได้

สัญญาไม่สมบูรณ์ และเพิกถอนได้ ไม่ใช่เรื่องสัญญาตกเป็นโมฆะ หรือโมฆียะ เป็นหลักกฎหมายคนละเรื่องกัน

ถ้าตกเป็นโมฆะ หมายความว่า สัญญานั้นเสียเปล่ามาตั้งแต่ต้นเลย
ทำอะไรต่อไม่ได้เลย และไม่ต้องไปเพิกถอน เพราะมันเสียไปหมดแล้ว ใครๆ ก็ยกขึ้นอ้างได้ว่า สัญญาตกเป็นโมฆะไปแล้ว

โมฆียะถือว่าสัญญานั้นยังสมบูรณ์อยู่ตลอดเวลา แต่อาจถูก
บอกล้างเพื่อให้ตกเป็นโมฆะได้ครับ ถ้าบอกล้างก็กลายเป็นโมฆะ ถ้าไม่บอกล้างก็สมบูรณ์คาอยู่อย้างนั้น หรือถ้าให้สัตยาบันก็เท่ากับรับรอง แบบนี้สัญญาจะสมบูรณ์แบบเด็ดขาด บอกล้างไม่ได้อีกต่อไปเลย
ส่วนสัญญาไม่สมบูรณ์ตามมาตรา ๑๔๘๐ นั้น คนนอกมีสิทธิโดยสมบูรณ์
ในสัญญานั้นตลอดเวลา เพียงแต่อาจถูกเพิกถอนได้ภายหลังเท่านั้น
และเวลาจะเพิกถอนก็ต้องให้ศาลเป็นคนเพิกถอน จะทำเองไม่ได้
ดังนั้นตราบใดที่ศาลยังไม่มีคำสั่งเพิกถอน สัญญานั้นก็สมบูรณ์ตลอดเวลา